Jedyne dziecko, Jack Ketchum

„Nie mogę powiedzieć, nie mogę nic zrobić, by przestał.
Nic nie mogę zrobić.
Nie wiem, co mu zrobiłem.
Nie wiem, co zrobiłem.”

Rzadko kiedy zdarza mi się czytać książkę, która jest jednocześnie niesamowicie lekka i diablo wciągająca oraz niezwykle trudna i do której nie chcę już nigdy, przenigdy wracać. Trudno mi nawet powiedzieć, że przyjemnie się czytało, gdyż kłóci się to z ogromnym ładunkiem emocjonalnym zawartym w książce i jego mrocznym przesłaniem. To wręcz paradoks, ale tak jest. "Jedyne dziecko" czytałam bardzo szybko, a zarazem na każdej stronie serce mi się krajało. Mimo to czytałam dalej. Aż przeczytałam do końca i... nie mam pojęcia, jakich słów użyć, by uczciwie zrecenzować tą pozycję.

Horrory są różne. Zwykle, myśląc "horror", myślimy o potworach, duchach, żywych trupach. Myślimy o zdeformowanych ludziach, których wygląd - odrażający i nienaturalny - mógłby tłumaczyć terror i grozę, którą powodują. Tak, jakby zwyczajni ludzie nie mogliby dopuścić się bezeceństw, zło zawsze przybiera przerażające oblicze, którego ucieleśnieniem staje się istota albo paranormalna, albo tak odrażająca, by unaocznić zło, które wyrządza. Dla wzrostu adrenaliny i odrobiny grozy lubimy czytać horrory, wiedząc, że odpowiedzialnym za zło nie jest drugi człowiek, tylko stwór, który w normalnym świecie nie istnieje, zatem możemy spokojnie i z przyjemnością oddać się lekturze.

Jack Ketchum drwi z klasycznego obrazu tego gatunku i tworzy horrory, w których zwyrodnialcami i złem wcielonym są ludzie. Ludzie, którym podalibyśmy rękę w restauracji, ludzie, którzy wzbudziliby nasze zaufanie, którym powierzylibyśmy naszego psa podczas wyjazdu i z którymi nawet moglibyśmy wiązać nadzieje na przyszłość. Czasem są to dzieci ("Dziewczyna zsąsiedztwa"), a czasem - dorośli. Bo to ludzie bywają najgorszymi potworami, od których wampiry, duchy i żywe trupy mogłyby się uczyć. I, co jeszcze bardziej przerażające, ci ludzie potrafią największy terror wywrzeć na ludziach im najbliższych. Przyjaciołach, rodzinie. Własnym synu. "Jedyne dziecko" to opowieść o potworze, który nie kryje się w szafie ani pod łóżkiem; tu potwór przyjmuje oblicze ojca, który winien być mentorem, przyjacielem, wzorem. 

Arthur Danse to facet, który przez całe życie dopuszczał się drobnych przestępstw. Kradzieże, podpalenia. Lubi ostry seks i nie boi się podnieść ręki na kobietę. Do tego jest niezwykle przystojny, szarmancki, bogaty. To mężczyzna, który „przyszedł na świat, żeby zrobić wiele rzeczy, ale również po to, by dać im nauczkę. Przekazać im prostą prawdę. Że świat jest mrocznym miejscem. Miejscem, w którym chowasz się przed tym, co uczyniłeś (...). Jeśli o tym zapominasz, robisz to na swoje własne ryzyko. A potem zostajesz ofiarą”

Lydia, kobieta, która ma zostać jego żoną, już i tak wystarczająco wiele przeszła - pierwsze małżeństwo nie było przykładne, a i w domu rodzinnym nie było sielankowo. Ta para pobierze się, zamieszka razem i spłodzi dziecko. Jedyne dziecko.

Robert to miły ośmiolatek. Grzeczny, nie przysparza problemów, jednocześnie jąka się, jest niezdarny i… skrywa mroczną tajemnicę. Matka rozkłada ręce z rozpaczy, gdyż nie wie, dlatego Robert wypróżnia się przez sen. I dlaczego przyjmuje taką dziwną pozę... Pozę, która jest wszakże Lydii dobrze znana. Arthur bardzo lubi tę pozę. 

Coś złego się dzieje. 

"Jedyne dziecko" to nie jest opowieść o kolejnej matce, walczącej z wyuzdanymi i perwersyjnymi skłonnościami męża za zamkniętymi drzwiami. To opowieść o kobiecie, która nie waha się ani chwili, by uwolnić swoje dziecko z rąk oprawcy, nie boi się głośno o tym mówić i nie będzie stała bezczynnie. To opowieść o walce i, zarazem, o ludzkiej bezsilności wobec bezkompromisowości systemu. Walka jednostki z lukami prawnymi, domniemywaniami, wątpliwościami sądu. Walka, która w idealnym świecie powinna być wygrana natychmiast. 

Jack Ketchum nie opisuje idealnego świata.

„Próbują ci wmówić, że jeśli zrobisz to czy tamto, to nic ci się nie stanie. Ale nie jesteś bezpieczna. Nigdy nie jesteś bezpieczna. Nie ukryjesz się przed niektórymi ludźmi”

Ta powieść sama w sobie jest bezlitośnie ciężka dla czytelnika, ale gdy dodamy do tego jej autentyczność, treść książki sprawia, że czujemy się... bezradni. Bezradni wobec złu, które istnieje na tym świecie, ubrane w dopasowane garnitury, uśmiechające się do nas zza lady. Bezradni wobec milczącego przyzwolenia dziecka, którego jedynym marzeniem jest, by wszystko znowu było dobrze. I wreszcie bezradni wobec systemu, który - jak widać - zawodzi. Inspiracją do napisania powieści była historia Sherry Nance, która, podobnie jak Lydia, walczyła o bezpieczeństwo swoich dzieci. Żaden horror nie jest tak przerażający jak ten, oparty na prawdziwej historii.

Nie mogę z czystym sumieniem polecić tej książki, gdyż to potężna, przerażająca rzecz. Zdecydujcie sami, czy chcecie zmierzyć się z tą opowieścią. Nie będzie łatwo, zaręczam.

tytuł oryginału: Only Child, 1995

tłumaczenie: Bartosz Czartoryski

wydawnictwo: Papierowy Księżyc, 2011

ISBN: 9788361386070

liczba stron: 324

PRZECZYTAJ FRAGMENT

Za egzemplarz do recenzji serdecznie dziękuję Wydawnictwu Papierowy Księżyc