Przypadek Morrowa, Tomasz J. Graczykowski

"Nowe książki. Wiesz przecież, że naprawdę rzadko zdarzy się wśród nich taka, która przypadnie nam do gustu. Wolę już szperać w antykwariatach i bibliotekach niż na półkach z nowościami"

Stephen King kiedyś powiedział, że debiut to zwykle najbardziej autobiograficzna powieść autora. Pamiętam, że przy okazji recenzowania debiutanckiej powieści Jo Nesbo (Człowiek-nietoperz) również o tym napomknęłam. Bo kim jest debiutant? To marzyciel, w głowie którego tłoczą się pomysły, przepychają się, próbują dojść do głosu. Jak dziecko, które nie może się doczekać, aż otworzy prezent, tak niedoświadczony pisarz nie może się doczekać, aż przeleje nagromadzone w głowie historie na papier. Jednocześnie pragnie wyrzucić z siebie swoje pragnienia, przemyślenia, wartości; raz na zawsze rozliczyć się z czytelnikami ze swojego światopoglądu, by potem - podczas tworzenia kolejnych dzieł - móc już uciszyć głosy w swojej głowie i wysłuchać tylko jednego na raz. Podobną tezę wysnuła Kasia Bonda w swoich filmach o powieściopisarstwie. Według niej debiut to zwykle powieść, którą każdy obdarzony genem gawędziarza w sobie nosi. I jej napisanie wychodzi niemalże automatycznie, człowiek pozbywa się nagromadzonych przez lata myśli w sposób niezwykle naturalny, by z czystym umysłem przystąpić do rozwoju swojej kariery poprzez kolejne książki.

Niezależnie jednak od tego, czy "Przypadek Morrowa" został przez Graczykowskiego napisany jako pierwszy, czy kolejny, został wydany jako debiut - i niosąc tę palmę pierwszeństwa wytycza również autorowi dalszą drogę. A ta dalsza droga powinna być jak najdłuższa, gdyż Tomek Graczykowski talent ma i niewątpliwie nie powinien na tej jednej powieści poprzestać. Oczywiście, "Przypadek Morrowa" ma w sobie kilka baboli, kilka błędów, a styl autora nie jest jeszcze wyszlifowany, jednak bezsprzecznie styl ten winien być gładzony, ćwiczony i każde doświadczenie przybliży autora do tego, by wydać kiedyś absolutne opus magnum. Usilnie w to wierzę i mam nadzieję, że ta wiara nie okaże się złudna.

"Przypadek Morrowa" to historia chłopaka, Thomasa Morrowa (i już imię głównego bohatera coś nam sugeruje, prawda?;)), adoptowanego syna zapijaczonego, acz cenionego pisarza i brat Susan, chorującej na rzadką przypadłość dziewczyny, która także pisze powieści. Cała ta rodzina, w której pisarstwo jest chlebem powszednim, przywodzi mi na myśl rodzinę Kingów. U Stephena jednak nie ma takiego członka rodziny, dla którego światło w jakiejkolwiek formie stanowiłoby zagrożenie. Bo czy można sobie w ogóle wyobrazić życie w ciemnościach? Kto nie potrafi, niech obejrzy film "Inni". "Susan od urodzenia skazana była na trwanie w ciemności", a wraz z nią członkowie jej rodziny. Ta trójka, żyjąca pod jednym dachem, żyje oddzielnie, acz egzystując obok siebie; w rezultacie życie Toma, jego ojca i Susan biegnie równolegle, choć dla każdej z osób samotnie. 

Akcja powieści dzieje się w małym, amerykańskim miasteczku Mastern. Pewnego wieczoru Thomas spotyka za swoim domem ranną dziewczynę. Kobieta jest cała we krwi i ostatkiem sił zwraca się do Toma słowami Pomóż mi. Chłopak niewiele myśląc rzuca się do telefonu, zawiadamia władze i wychodzi przed dom, by czekać na przyjazd karetki. W międzyczasie dziewczyna umiera, a tuż przed pojawieniem się szeryfa... znika.

Kilka dni później Thomas wciąż nie potrafi wyrzucić z głowy wspomnienia martwej kobiety. Próbuje sobie racjonalnie wytłumaczyć jej zniknięcie, ale żadne wyjaśnienie nie jest wystarczające; pomimo kpin ze strony przyjaciół jego myśli wciąż uparcie krążą wokół denatki. Pewnego dnia na łóżku zastaje krótką, anonimową notatkę... I od tej pory jego dotychczas ułożone życie zmieni się w koszmar. Nieznany prześladowca zacznie bawić się z Thomasem w psychopatyczną gierkę, w której stawką może być nawet życie Susan. Będzie nim manipulował, wykorzystując do swoich celów jedyną istotę, dla której Thomas mógłby poświęcić nawet swoje własne życie. A w międzyczasie Martin, przyjaciel Toma, zdobędzie rzadki rękopis, który okaże się pamiętnikiem nieschwytanego nigdy sadystycznego mordercy... Czy te sprawy się ze sobą łączą? Czy uda się Tomowi umknąć prześladowcy? 

Zdjęcie pod tytułem postu jest poniekąd przekorną odpowiedzią na historię opowiedzianą w powieści, w której ciemność i mrok to codzienna rzeczywistość. Czytając powieść na balkonie, prażąc się w upalnym majowym słońcu nie mogłam nie zauważyć kontrastu między mną a powieściową Susan. Aby być jednak zupełnie uczciwą względem Was i samej siebie muszę powiedzieć, że "Przypadek Morrowa" ma kilka wad, co jest zresztą nieuniknione. Czytałam z przyjemnością, nie ukrywam, choć zdarzały się słabsze momenty i potknięcia, to w ogólnym rozrachunku powieść jest dobra. Jednak w moim odczuciu wątek tajemnicy, gierka anonimowego psychopaty, strach Thomasa i poszczególne, tragiczne wydarzenia to tylko tło, nieco momentami naiwnie skonstruowane i z paroma lukami w fabule. Kilka spraw zostało zbagatelizowanych, pojawiły się też błędy logiczne. Styl, dość lakoniczny, liczne powtórzenia, urywane zdania - to zaś elementy, które jak najprędzej radzę autorowi doszlifować. Niemniej są tu także plusy - przede wszystkim dość swobodna narracja, wciągająca i prowadzona dość prostym, przystępnym językiem; ciekawa intryga i jeszcze ciekawsze rozwiązanie zagadki, a także umiejętne wplecenie zjawisk popkulturowych sprawiają, że powieść czyta się szybko i lekko. Ta niezwykła lekkość wprowadza czytelnika w stan napięcia, nie pozwala odłożyć książki na bok, tylko wymaga od niego koncentracji; nastrój powieści jest zaś mroczny i niepojący. Ja tę powieść odczytałam jako pean ku powieściopisarstwu, hołd ku mistrzom pióra (nie tylko poprzez liczne wtrącenia o słynnych autorach), a także jako osobiste przelanie na papier obrazu świata jeszcze zagubionego, młodego pisarza.

Między wierszami poznajemy poglądy autora na wiele spraw: muzykę, subkultury, przemoc, związki, miłość; te wszystkie elementy tworzą razem wielowątkową, wielopłaszczyznową powieść z dość, przyznaję, zaskakującym finałem. Mocno eksploatowany motyw zemsty jest tutaj całkiem przyzwoicie wprowadzony, w efekcie rzeczywiście dając czytelnikowi do myślenia. 

Zobaczcie sami, jak rodzi się - mam nadzieję - wyśmienity autor. Jednak bądźcie nieco pobłażliwi, to wszak tylko, i zarazem, aż - debiut. I to debiut obiecujący.

Za powieść serdecznie dziękuję Tomkowi Graczykowskiemu, przy okazji zastrzegając, iż fakt udostępnienia mi powieści przez autora za pośrednictwem wydawnictwa Novae Res nie wpłynął na moją ocenę.

__________________________________________________

 wydawnictwo: Novae Res, 2012

ISBN: 978-83-7722-387-1

liczba stron: 320

KUP

Strona www