Wojna płci, Paul Seabright

"Gratulacje, Homo sapiens, dobra wiadomość jest taka, że dzięki ewolucji staliście się gatunkiem zdolnym do wyjątkowo sprawnej współpracy. Zła wiadomość jest taka, że współpraca to doświadczenie równie okropne jak rywalizacja"

Jakież to ciekawe rzeczy można się dowiedzieć o sobie samej! Jak prawdziwe uwagi odnośnie płci w kontekście ewolucyjnym, psychologicznym i antropologicznym ma autor! To tak trafne, że aż... smutne, iż nie jesteśmy tacy znowu wyjątkowi, nie jesteśmy tacy przebiegli, a nasze przesłanki nie są wcale tak znowu oryginalne...

Paul Seabright wsunął pod mikroskop wieki ewolucji człowieka i bezlitośnie go zbadał, obejrzał i opisał. Odnalazł prawidła rządzące każdą z płci, które właściwie mocno nas ukorzeniają w świecie zwierząt. Mamy rozum, umiemy mówić, planować, analizować, wyciągać wnioski, wspominać, marzyć - ale te wszystkie atrybuty Homo sapiens, poza zwyczajną specjalizacją, nie odróżniają nas aż tak znacząco ani od naszych najbliższych krewniaków - ssaków naczelnych - ani nawet od ptaków czy owadów, które to porównanie powinno nas mocno oburzać... Mało tego, w tych porównaniach czasem wypadamy znacznie gorzej od niżej wyspecjalizowanych gatunków! Skąd to się bierze? 

"Wojna płci" to genialna analiza kontrastów i związanych z nimi mechanizmów psychologicznych, determinujących nasze działania. Autor wielokrotnie ubarwia swoje wynurzenia anegdotami z życia innych zwierząt, historii, nawiązuje do teorii Darwina i historii sztuki. Wziął pod lupę praktycznie każdy aspekt życia i stworzył książkę, którą każdy człowiek - zainteresowany szeroko rozumianą biologią i psychologią - powinien przeczytać. Po to, by się dowiedzieć czegoś nowego o sobie samym, a także - uśmiechnąć, kiedy autor trafi z jakimś spostrzeżeniem jak kulą w płot. Pomoże nam także zrozumieć mechanizmy rządzące reklamą, uwodzeniem, rywalizacją i współpracą, niejednokrotnie sięgając po dowody z czasów prehistorycznych. 

Panowie, z tej książki dowiecie się, że kobiety oszukują równie często, jak Wy. "Jeśli wiktoriańscy moraliści rzeczywiście wierzyli, że seksualne apetyty kobiet są z natury ograniczone, to udowodnili w ten sposób jedynie, jak skutecznie mydliły im oczy kolejne pokolenia kobiet". Poznacie ewolucyjne aspekty powstania kobiecego orgazmu i dowiecie się, co w sferze seksu zmieniła antykoncepcja, "czego pragną kobiety" i dlaczego mężczyźni przeżywają obecnie kryzys.

Paul Seabright rozniesie w proch sztukę uwodzenia (już przecież Owidiusz rozprawiał o "Sztuce kochania"...), ukazując tak mało romantyczne, a tak bardzo racjonalne - z punktu widzenia ewolucji - mechanizmy nią rządzące. Wskaże też elementy wpływające na kreację - i utrzymanie - wizerunku, porównując ją do zawiłej i pełnej paradoksów reklamy. W dzisiejszych czasach, kiedy image jest niezbędny do funkcjonowania na rynku pracy, a wizerunek i efekt, jaki wywołuje on w oczach innych (nie tylko rywali) wpływa na ustalenie statusu w hierarchii, wydaje nam się, że tak sprytnie przechytrzyliśmy atawistyczne, wręcz prototypowe instynkty, którymi kierowali się nasi przodkowie. Dzisiaj na liście "do załatwienia" mamy nie tylko zjeść, spać i kopulować - ale i latać pierwszą klasą, zwiedzać świat, poznawać atrakcyjnych ludzi przez pryzmat których my sami będziemy odbierani, wspinać się po szczeblach kariery, etc. Nic bardziej mylnego - te prehistoryczne problemy były bardzo podobne do naszych, różniły się tylko mnogością dobrodziejstw rozwoju cywilizacyjnego. 
Seabright sięga aż do czasów, kiedy człowiek gromadził się w społeczeństwach zbieracko-łowieckich, i już wtedy poszukiwał metod, które pozwoliłyby na wyrównanie szans. Mężczyźni byli więksi i silniejsi od kobiet i to oni polowali, czyli pod względem przetrwania byli bardzo... przydatni. Ale to kobiety rodziły dzieci, zapewniając ciągłość populacji. I mimo, że ówczesne problemy różniły się znacznie od dzisiejszych, to i tak nie było zbyt sielankowo. "Około 14% zgonów było wynikiem morderstw, obecnie ta wartość wynosi około dziesięciu razy mniej". Dlaczego? Seabright spieszy z odpowiedzią, by za chwilę wypowiedzieć się na temat problemu, jakim jest przemoc wobec kobiet - przemoc wciąż akceptowana prawnie w wielu społeczeństwach. 

Mimo rozwoju, wciąż się oszukujemy, a "oszukiwanie samego siebie stosujemy najczęściej w tych obszarach życia, gdzie koszty mają największe znaczenie: w interesach, polityce i miłości". A jednocześnie, pomimo całego naszego równouprawnienia, w sytuacjach zawodowych i na rynku pracy wciąż czuje się oddech patriarchatu... Który z kolei wynika z funkcji, narzuconej kobietom przez ewolucję. Paul Seabright widzi wyjście z tego impasu.

Czy to dobre porównanie? ;) 

Talent, osobowość, genetyka, ewolucja. Jak sprzedawać i jak kupować w dzisiejszym świecie, by dostać to, czego wymaga od nas biologia, a przy okazji zapewnić sobie wszelkie dodatki, wynikające z rozwoju cywilizacji? 

Książka Paula Seabrighta absolutnie nie jest poradnikiem. Nie dowiecie się z niej, jak poderwać chłopaka, jak poznać fajną dziewczynę i jak przekonać szefa, by dał Wam podwyżkę. Seabright udowadnia, że nie da się tych spraw jednoznacznie określić i załatwić. Wszystkie elementy wiążące się z "Wojną płci" są tak zróżnicowane i tak zależne od siebie nawzajem, że żaden poradnik na świecie w niczym Wam nie pomoże, jeśli nie poznacie aspektów rządzących światem. 

"Wojna płci" to rewelacyjna podróż po meandrach człowieczeństwa i odwiecznej walki płci, a także doskonały przewodnik po historii istnienia ludzi. To fascynujące i niekiedy zabawne studium psychologiczne, czerpiące z antropologii i ekologii behawioralnej zwierząt, pełne celnych uwag i trafnych spostrzeżeń, a przy tym napisane całkiem "po ludzku". Osobiście serdecznie polecam.

Paul Seabright

A kto chciałby tę książkę mieć, zapraszam na mój fanpage na Facebooku. Już jutro będzie można wygrać "Wojnę płci" dzięki uprzejmości wydawnictwa Agora. 

The War of the Sexes, Agora 2014. tłum. Janusz Ochab, ISBN: 9788326813153, liczba stron: 288

 "Wiedza o naszych emocjach i instynktach pomoże nam łatwiej poruszać się w świecie, który sami stworzyliśmy"